Onze vluchtelinggasten Svetlana en twee kindjes van 7 en 10 zijn er nu vier dagen. Gisteren keken we met haar en ons gezin op TV naar de Dodenherdenking. De twee minuten stilte waren extra indrukwekkend. Voor haar, voor ons. De oorlog kwam letterlijk binnen.
Maandag kwamen ze timide aan uit Charkov. Vanavond, 5 mei, stapt Svetlana enthousiast mijn huis binnen: ze heeft bevrijdingsdag meegemaakt in Amsterdam. Gratis met de bus en de trein. We wonen in een mooi land. “Wat een mooie maar smerige stad met wiet overal. En we hebben zakken aardappels gegeten!” vertaalt de Say Hi app. Dat is onze lifeline om te communiceren. Ze trekt een smerig gezicht en toont een foto van haar kindjes met een grote zak friet.
Vier dagen zijn ze nog maar hier. In Charkov woonden ze op 9e etage in een flat, tot de oorlog en er bommen vielen. Ze verhuisden naar de schuilkelder bij oma, net buiten de stad. Haar man woont daar nog.
Een vriend (annex held) van mij reed een paar keer heen en weer naar Oekraine met hulpgoederen en nam haar mee terug vanuit Krakau na een lange, gevaarlijke reis. Stond ie met een bos rozen op haar te wachten om haar een welkom gevoel te geven, waarna hij haar en kinderen meenam naar de Mac Donalds en naar Nederland reed.
Mijn repetitieruimte/kantoor is hun slaaphuisje geworden. Ze eten bij ons in huis. Het enige wat ze meenamen was één boodschappentas en twee rugzakjes met knuffels. Alleen de kleding die ze aan hadden. Geen woord Engels. De vertaalapp leidt tot hilarische misverstanden: ‘kookplaatje’ wordt ‘cokedealer’…
Mijn meiden hebben alles wat we viavia kregen uitgestald. Buren en vriendinnen zorgden ervoor dat ik hier een soort luxe vintage shop in de huiskamer heb: Tommy truien, Nike broeken, Ralph Lauren blouses. Welkom in het Gooi! Voor onze deur lijkt het een fietsenwinkel: 1 oproepje in de buurtapp leverde van alles. Iedereen lijkt wat te willen doen om te helpen.
De beste vriendin van Svetlana (dankzij wie ze hier is) werkt bij de Shop voor Nop die in de oude bank in ons dorp is opgezet. Daar halen we gratis nog wat shirts voor haar zoontje.
Uiteindelijk heeft ze een hele garderobe. Bij de Hema kopen we samen nog vers ondergoed, sokken en “een kadootje van de tandenfee” want zoon Misha is net zijn eerste tand verloren en “moet je kadootje onder kussen leggen”. Die truc kende ik nog. De kindjes spelen met Playmobil. Springen lachend op de trampoline. Proberen te fietsen. Oefenen met tellen tot 10 in het Nederlands.
Mijn dochter Mint heeft de tafel mooi gedekt met feestelijk gevouwen servetten in de glazen. Dochter Alona (10) vertaalt in de app; ”wel raar dat jullie in NL de servetten in jullie glazen doen, die worden toch nat als je er water in schenkt?!”
Met Svetlana wandelde ik de eerste dag een stukje over de hei. Een vliegtuig: ze kromp ineen. “Thuis gevaarlijk, lage vliegtuigen, oorlog”. “De Russen zijn barbaren, kinderen van gewone mensen worden verkracht, zo voeren zij oorlog” vertaalt de app.
Vier dagen later, 5 mei: op het journaal zie ik tientallen jonge vrouwen schuilen in de metro van Charkov. Hier zie ik een stoere, leuke meid uit dezelfde stad die stuiterend blij vertelt over haar toffe dag. Ondanks de donkere wolken voelde Bevrijdingsdag nog nooit zo vrij.